Şizofreni bozukluğu

Bu bozukluk kişilerin gerçeği gerçeklik dışı şekilde yorumladığı ciddi bir mental bozukluktur. Şizofreni, sanrılar, halüsinasyonlar ve çok fazla derece düzensiz düşünce ve davranışların günlük işleyişini bozan bazı kombinasyonlarıyla sonuçlanabilir ve engelleyici olabilir.

Şizofreni, düşünme şeklinizi etkileyen bir akıl hastalığıdır. Şizofren hastalığı belirtileri, günlük yaşamla başa çıkarken bu negatif yönde etkileyebilir.

Şizofreni hastaları yaşamları boyunca tedavi gerektirir. Erken tedavi, ciddi komplikasyonlar olmadan önce belirtilerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir ve uzun vadede düzeltmeye sebebiyet verebilir.

Belirtiler

Günümüzde şizofreni olup olmadığınızı kanıtlayabilecek herhangi bir kan testi bulunmamaktadır. Şizofreni, davranış, düşünme, ve duygularla ilgili bir dizi sorunu içerir. Belirtiler değişebilir, fakat çoğu zaman halüsinasyonlar, sanrılar, veya düzensiz konuşmaları içerir ve işlev bozukluğunu yansıtır. Belirtiler şunları içerebilir, bunlar:

• Sanrılar görmek. Bunlar gerçeklik taşımayan yanlış inançlardır. Örneğin, birisi tarafından taciz edildiğinizi veya zarar gördüğünüzü düşünüyorsunuz; belirli hareketler veya yorumlar size yöneliktir; herkeste olmayan olağanüstü bir yeteneğiniz var veya ünlü olmadığınız halde ünlü olduğunuzu düşünüyorsunuz; başka birisi size aşık; ya da büyük bir felaket meydana gelmek üzere. Şizofreni hastalarının çoğunda sanrılar görülür. Bu sanrılar gerçekliğe çok uzaktır.
• Aşırı düzensiz veya gerçek dışı davranış. Bu, öngörülemeyen ajitasyona kadar çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Davranış bir yere odaklanmaz, bu nedenle görevleri yapmak zordur. Davranış, tam bir tepki eksikliğini veya gereksiz ve aşırı hareket içerebilir.
• Olumsuz belirtiler. Bu, normal çalışma yeteneğinin azalması veya hiç olmaması anlamına gelir. Örneğin, kişi kendine bakmayabilir, pis kıyafetler giyebilir veya duygudan yoksun görünebilir. Bununla birlikte, , sosyal olarak geri çekilebilir, kişi günlük aktivitelere olan ilgisini kaybedebilir veya zevk alma yeteneğinden yoksun olabilir.
• Halüsinasyon görmek. Bun çoğu zaman gerçek olmayan şeyleri duymayı veya görmeyi içerir. Fakat şizofreni hastaları için bu gayet sıradan olabilir. Halüsinasyonlar herhangi bir duyu organında olabilir, bununla birlikte sesleri duymak en yaygın halüsinasyondur.
• Düzensiz düşünme sergileme. Etkili iletişim bozulabilir ve sorulara verilen cevaplar kısmen veya tamamen ilgisiz olabilir.

Erkeklerde şizofreni belirtileri 20'li yaşların başlarında başlayabilir. Kadınlarda semptomlar 20'li yaşların sonlarında başlayabilir. Çocuklara ve 46 yaş ve üstü için şizofreni teşhisi konması için nadirdir.

Gençlerde belirtiler

Gençlerde şizofreni belirtileri yetişkinlerdekine benzer, ancak durumu saptayabilmek aşırı zor olabilir. Bu kısmen, gençlerde şizofreninin bazı erken semptomlarının, gençlik yıllarında tipik gelişim için yaygın olması nedeniyle olabilir, bunlar örneğin:

• Uyuma sorunları
• Depresif veya sinirli olmak
• Motivasyon eksiklikleri
• Arkadaşlardan ve aileden kopmalar
• Okula karşı ilgisizlik

Ayrıca uyuşturucu madde kullanımı bu belirtilere neden olabilir.

Yetişkinlerde şizofreni belirtileri görüldüğünde, şunlar olabilir:

• Sanrıları görme ihtimali daha düşük
• Görsel halüsinasyonlara görme ihtimali daha yüksek

Ne zaman doktordan yardım almalıyım

Şizofreni bozukluğu yaşayan insanlar, yaşadıkları güçlüklerin tıbbi müdahale gerektiren bir ruhsal bozukluktan kaynaklandığını genelde bilmezler. Psikolojik destek genelde almayı düşünmekte zorluk çekebilirler bu yüzden onlara yardım etmek genellikle aileye veya arkadaşlara düşer.

Şizofreni olabilecek birine yardım etmek

Tanıdığınız birinin şizofreni belirtileri olabileceğinden şüpheleniyorsanız, kaygılarınız hakkında onunla konuşun. Birini profesyonel yardım almaya zorlayamasanız fakat tedavi alabilmesi için teşvik edebilirsiniz ve sevdiklerinizine bir doktor veya ruh sağlığı uzmanı bulmasına yardımcı olabilirsiniz.

Sevdiğiniz kişi kendisi veya başkaları için sorun oluşturuyorsa veya kendi yiyecek, giyecek veya kalacak yerini sağlayamıyorsa, sevdiğiniz kişinin mental olarak değerlendirilebilmesi lütfen destek aldırın.

Bazı durumlarda, hastaneye acil olarak gidilebilir.

İntihar düşünceleri ve davranışları

Bu gibi düşünceler ve davranışları şizofreni hastalarında yaygındır. İntihar girişiminde bulunma tehlikesi olan veya intihar girişiminde bulunan bir sevdiğiniz varsa, o kişinin yanınızda kalın ve hemen 112'yi arayın ve destek aldırın.

Nedenler

Şizofreniye neyin neden olduğu tam olarak malesef bilinmiyor, ancak araştırmalara göre genetik, beyin kimyası ve çevresel etkilerin bu bozukluğun gelişimine katkıda bulunduğunu düşünüyor.

Ayrıca araştırmacılar bu hastalığın beyin hormonlarının ve/veya kimyasının değişiminin sebebiyet verdiğine emin olmasalar da şizofreninin bir beyin hastalığı olduğunu belirtiyorlar.

Ortaya çıkarabileceği problemler

Tedavi edilmediği takdirde şizofreni, yaşamın her alanını etkileyen ciddi sorunlara neden olabilir. Şizofreninin neden olabileceği veya ilişkili olabileceği komplikasyonlar şunları içerir:

• Ekonomik problemler
• Sosyal izolasyon
• İntihar, intihar girişimi ve intihar düşünceleri
• Anksiyete bozuklukları ve obsesif-kompulsif bozukluk (OKB)
• Depresyon
• Alkol ve nikotin dahil diğer uyuşturucuları kullanmak
• Çalışamama veya okula gidememe
• Tıbbi sorunlar
• Mağdur olmak, haksızlığa uğramak

Oluşturabilecek faktörler

Tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, bazı faktörlerin şizofreni geliştirme veya tetikleme riskini artırabildiği gözlemlenmektedir, bunlar:

• Aile bireylerinin herhangi birinde şizofreni olması
• Yetersiz beslenme veya beyin gelişimini etkileyebilecek şeylere maruz kalma gibi
• Gençlik zamanlarında veya yetişkinlikte zihin değiştiren ilaçlar almak

Önlem almak

Bu hastalık kısmen gensel karmaşık bir hastalık olabilir ve hayatınızdaki olaylar da bir rol oynayabilir. Buna neden olan belirli bir gen yok. Şizofreniye yakalanan bazı insanlarda, ailede hastalık öyküsü olduğuna dair hiçbir belirti yoktur. Bu ailenizde bir şizofreni hastalığı yoksa sizde kesin olmayacak demek değildir.

Eğer aile bireylerinizde şizofreni hastalığı varsa bunları yapmaya çalışın, bunlar:

• Sosyalliğini koruyun Sosyalleşme, benlik saygısını korumanıza, stresinizi azaltmanıza, yalnızlık duygusu yaşamamanıza ve meşgul olmanıza yardımcı olur. Özellikle gençlerin arkadaşlarıyla bağlantı kurması önemlidir.
• Uyuşturucu kullanımından kaçının. Bu özellikle gençler için ayrıca çok önemlidir, çünkü beyinleri hala gelişmektedir. Unutmayın, alkol ve sigarada bir uyuşturucudur, bu yüzden onu sınırlamalı veya ondan kaçınmalısınız. Kullanmamanız tavsiye edilir.
• Kötü niyetli veya travmatik durumlardan kaçının. Kötü niyetli bir ilişkiniz varsa veya travma yaşıyorsanız, yardım isteyin. Örneğin, bir doktora gidin veya 112'yi arayın.

Tedavi olmak istememek tehlikeli olabilir

Bir zihinsel problem yaşadığınızı düşünüyorsanız bunu ertelemenizi önermeyiz.

Mental tedavinizi ertelerseniz bunlar olabilir:

• Ruh sağlığı problemleri
• Kronik fiziksel sağlık problemleri
• Kronik ağrı
• İntihar

İntiharların, yaklaşık yüzde 89'unun tedavi edilmeyen bir akıl hastalığına bağlanabileceği tahmin edilmektedir.

Hemen yardım alabilirsin

Bir akıl hastalığınızın olduğunu düşünüyorsanız, yalnız değilsiniz. Çünkü tedavi olabilmek mümkün! Hemen bugün yardım alabilirsin ve ayrıca durumunun kötüye gitme olasılığını engelleyebilirsin. Unutma, yalnız değilsin. Eğer akıl hastalığı problemi yaşıyorsan, bu akıl hastalığını senin gibi bissürü insanın yaşadığını unutmamalısın.

Herkes akıl hastalığı yaşayabilir. Yardım istemekten asla çekinme.